Şeker Fabrikası - 1926 - 2

                       Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi
                                      Nizamname-i Dâhilîsi

                     1926 
                İzmir : Hafız Ali Matbaası
 

 
                     Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi Nizamname-i Dâhilîsi

                     Birinci Fasıl
 
                     Şirketin Teşkil ve Maksadı ve İsmi ve Merkezi Beyanındadır.

                     Birinci Madde: Uşak’ta şeker fabrikaları tesis etmek ve şeker imal ve ticaretine ait her türlü zirai ve sanayi ve ticari muamelatla iştigal ve müessesat-ı iktisadiye ihdas eylemek ve hükümetten şeker imal ve ticaretine ait inhisarlar talep edebilmek ve şirketin sermayesini bir misli tezyit ve tamamen istihsal olunduğu zaman, ziraatın bütün şubelerine ait her türlü muamelat ve teşebbüsatla iştigal edebilmek üzere zirde muharri-i imza, Uşak Kazası ahalisinden Molla Ömer zade Nuri, Köle zade Süleyman, Dombay zade Hacı Osman, Hacı Sarı zade Hacı İbrahim, Hacı İmam zade Hacı Mehmet, Köçekçi zade Mustafa, Piştavcı zade Mehmet, Mütevelli zade Ahmet, Kabalak zade Hasan, Kıyye zade Ahmet, Tahmis zade Şerif, Muharrem zade Halil, Köle zade Mehmet, Tarakçı zade İbrahim, Çakal zade Arif, Kocabıyık zade Ahmet, Selvi zade Rasih, Süleyman zade Hacı İbrahim, Hemşeri zade Mehmet, Hacı Bekir zade Osman Zeki, Kavas zade Mehmet, Kaşıkçı zade Ahmet, Demirci zade Mehmet, Âşık zade Mahdumu Habip, Sofi zade Faik, Sunullah zade Mehmet, Karataşlı zade Hacı Hüseyin, Eyüp zade Damadı Ahmet, Yusuf Hoca zade Musa Kazım, Eyüp zade Lütfi, Leblebici Şerif zade Şerif, Halıcı Veli Ağa zade Şerif, Hacı Sarı zade Hafız Şerif Sadık, Cinci zade Yusuf Hoca, Hoca zade Yusuf Ziya, Hoca zade Süleyman, Molla Hüseyin zade Mehmet, Bacak zade İsmail, Molla Ömer zade Muhsin, Hacı Hüseyin zade Bekir, Serdar zade Ali, Akçe zade Hüseyin, Deli Kerim zade Ali, Buğdaylı zade Hüsamettin, Adanalı zade Rüştü, Hacı Musa zade Mehmet Hoca, Bayraktar zade Mehmet Ali, Safi zade Hacı Süleyman, Topal zade Hacı İbrahim, Hikmet zade Bekir Efendilerle tertip ve icracı berveçh-i ati kararlaştırılan hisseler ashabı beyninde bir Türk Anonim Şirketi teşkil olunmuştur.

                     İkinci Madde: Şirketin unvanı Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi olacak ve tabiatı itibariyle bilcümle muamelatı hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetinin kavanin ve nizamat-ı hazire ve müstakbelesi tatbik edilecektir.

                     Üçüncü Madde: Şirketin merkezi Uşak’ta olacak, Türkiye’nin sair bir mahallinde veya memalik-i ecnebiyede dahi şubeleri bulunabilecektir. Şubeler küşat edildikçe İktisat Vekâletine malumat verilecektir.
Dördüncü Madde: Şirketin müddeti bazı esbabtan dolayı kat veya temdid edilmedikçe, elli seneden ibaret olacaktır.
 
                     İkinci Fasıl
 
                    Sermaye ve Hisse Senedatı Beyanındadır.

                     Beşinci Madde: Şirketin sermayesi üç yüz bin Türk lirasından ibaret olup, bedeli iki lira kıymetinde yüz elli bin hisseye münkasımdır. İşbu yüz elli bin hissenin bedelleri defaten tesviye olunacak ve tamamen istihsal olunmadıktan sonra heyet-i umumiyenin işbu sermayeyi bir misli daha tezyid etmeye salahiyeti olacaktır. Sermayenin bir mislinden fazla tezyidi, evvel emirde hükümetin muvafakatinin istihsaline mütevakkıftır. Şirketin ihraç eyleyeceği hisse senedatının numuneleri kablel ihraç lacel tasdiki İktisat Vekâletine tevdih edilecektir.

                     Şirketin müessisleri olan elli zata ait olmak üzere her birisine üçer yüz hesabıyla on beş bin müessis hisse senedi ayrıca ihraç olunacaktır. Hisseler, şirketin tasdik tarihinden itibaren ilk yedi sene zarfında nama muharrer olup, ahere satılamayacaktır. Yedi senenin müruriyle müessis hisseleri kablel bey’ ve füruhte olup hamiline ait olacaktır. Şirketin ihraç eyleyeceği yüz elli bin hisse senedi berveçh-i ati eşkâlde tab ve ihraç olunacaktır.

Lira		Adet
40.000	kıymetinde iki şer yüz liralık yüz hisse senedi itibariyle	200
28.800	kıymetinde yetmiş ikişer liralık otuz altışar hisse senedi itibariyle	4
28.800	kıymetinde kırk sekiz liralık yirmi dört hisse senedi itibariyle	600
60.000	kıymetinde otuz liralık on beş hisse senedi itibariyle	2.000
54.000	kıymetinde on sekiz liralık dokuz hisse senedi itibariyle	3.000
12.000	kıymetinde on ikişer liralık altışar hisse senedi itibariyle	1.000
12.000	kıymetinde altışar liralık üç hisse senedi itibariyle	2.000
17.600	kıymetinde ikişer liralık birer hisse senedi itibariyle	8.800

                Altıncı Madde: Şirket sermayesinin tamamı imza ve taahhüt ve her hissenin yüzde onu istihsal olunduktan sonra, suret-i kat’iyede teşkil etmiş addolunarak işe başlayacaktır. Ve hissedar yazılanlara muvakkat senedat verilecek ve şirketin işe başladığı tarihten itibaren altı ay zarfında senedat-ı muvakkate, senedat-ı asliyeye tahvil edilecektir. Şirketin hisse senedatı Türkçe tanzim olunacaktır. Kat’i hisse senetleri şirket damgasıyla heyet-i idarece vaz’-ı imzaya me’zun kılınan heyet-i idareden üç zatın imzasını ihtiva edecektir.

                Yedinci Madde: Gerek senedat-ı muvakkate, gerek asıl hisse senetleri namına muharrer olacaktır. Bunların havalesi ve füruhtı şirketin defterine kayıt edilerek zir-i bayi’ ve müşteri ve müdürlerden biri tarafından imza olunmakla icra olunacak ve keyfiyet, havale ve füruht senette dahi zikir ve işaret kılınacaktır.

                Sekizinci Madde: Hisse senetleri şirket nazarında kabil-i iktisam değildir. Ve şirket her hisse için bir sahip tanır, bir hissedarın varis ve dayinleri hiçbir vesile ile şirketin emval ve emlakinin taht-ı hacize vaz’ını talep ve şirketin umur-u idaresine müdahale edemezler. Ve istifayı hukuk için Şirketin muhasebe defterleri ile heyet-i umumiyenin kararlarını kabule mecburdurlar.
 
                     Üçüncü Fasıl
 
                     Şirketin Umur-u Dâhiliyesi Beyanındadır.

                     Dokuzuncu Madde: Şirketin umur ve mesalihi heyet-i umumiye tarafından mensup ve beşten on bire kadar azadan mürekkep bir meclis-i idareye ihale olunur. Ve şu kadar ki ilk üç sene müddet için teşkil olunacak meclis-i idare azası müessisler tarafından tayin olunacaktır.

                     Onuncu Madde: İlk üç sene müddet için, müessisler tarafından tayin olunan azanın müddeti memuriyetleri hitam bulduktan sonra meclis-i idare azaları, heyet-i umumiyece intihap olunur ve her sene selası kezalik heyet-i umumiyece rey-i hafi ile bilâ ihraç yerlerine yeniden intihap yapılır. Çıkan azanın tekrar intihabı caizdir. Heyet-i umumiye su-i idare ve su-i istiameli görülen idare heyetini tamamen veya kısmen değiştirmeye salâhiyettardır.

                      On Birinci Madde: Meclis-i idarenin içtimaı icab-ı maslahata tabi olacak ise de lâakal haftada bir defa şirketin merkezinde toplanması lazımdır. Müzakeratın muteber olması lâakal nısfından bir ziyade azanın bizzat hazurine meşruttur. Meclis-i idareye vekâlet vermek caiz değildir. Bilâ mazeret bera-i meclis idare müzakeratına iştirak etmeyen aza müstafi addolunur. Meclis-i idarenin kararları, hazır bulunan azanın ekseriyet arasıyla muteber olur. Tesavi ara vukuunda keyfiyet-i içtima atiye taalluk edilir. Anda dahi tesavi ara vuku bulursa mevzubahis olunan teklif red olunur.

                     On İkinci Madde: Meclis-i idarenin müzakeratı zabıt defterine kayıt olunur ve ziri, reis ile hazır bilmeclis bulunan aza tarafından imza edilir. Zabtın suret-i veya fıkra-i mahrecesi muteber olmak için reis veya vekili tarafından imza olunmak lazım gelir.

                     Ön Üçüncü Madde: İdare meclisi azasından her birinin şirketin yüz hisse senedine malik olmak lazım gelir. Senedat-ı mezkure şirketin sandığına tevdi olunacak ve azanın müddet-i memuriyetleri zarfında satılamayacaktır. Bunların üzerine füruhtı caiz olmadığı mübeyyin bir damga vurulacaktır.

                     On Dördüncü Madde: Meclis-i idare azasından bir veya birkaçının vefatı veya istifası vukuunda veya sair bir sebepten dolayı bir veya birkaç aza yeri münhal kalırsa meclis-i idare işbu yerlere, muvakkaten aza tayin eyleyecek ve intihab-ı kat’i, gelecek heyet-i umumiye tarafından icra olunacaktır.

                     On Beşinci Madde: Meclis-i idare her sene azası meyanında bir reis ve bir de reis vekili intihap eder. Ve reisin veya vekilinin gıyabında vekâlet etmek üzere azadan birini tayin eder.

                     On Altıncı Madde: Meclis-i idare şirketin umur-u emvalinin idaresi için iktidar-ı tamme haizdir. Ve hatta sulh olmak ve hüküm tayin etmek salahiyetine dahi maliktir. Ve heyet-i umumiye arz olunacak hesabatı tanzim ile tevzi olunacak temettuat miktarını teklif eder. Meclis-i idarenin reisi, gerek müdde’i ve gerek müdde’i âliye saffetiyle huzur-ı muhakemede bizzat veya vekile şirket namına müdafaada bulunur.

                     On Yedinci Madde: Meclis-i idare mevad-ı mahsusa ve bir müddet muayene için haiz olduğu iktidarı kısmen veyahut tamamen azasından bir veya birkaç zata vekâlet-i mahsusa ihale edeceği misüllü mesalih-i cariyenin rü’yet ve tesviyesi için hariçten dahi bir veya birkaç zata tevkil eyleyebilir.

                     On Sekizinci Madde: Meclis-i idarece bila safiyeden kendilerine tahsis kılınacak hisseden başka mecliste hazır bulunacakları günler için hissedaran heyet-i umumiyece takdir ve tayin edilecek bir ücret dahi ahz eyleyeceklerdir.
 
                     Dördüncü Fasıl
 
                      Heyet-i Umumiye Beyanındadır.

                     On Dokuzuncu Madde: Suret-i nizamnamade akd-ı içtima eden heyet-i umumiye umum hissedaranın heyeti mecmuası makamında bulurlar.

                      Yirminci Madde: Heyet-i umumiye her sene mayıs zarfında şirketin merkezinde suret-i adiyede akd-ı içtima eder. Bundan başka meclis-i idare istedikçe suret-i fevkaladede olarak heyet-i umumiyeyi davet edebilir. Kezalik o zamana kadar tediye edilmiş sermayenin onda birine malik olan hissedarlar tarafından tahriran talep vukuunda, meclis-i idare heyet-i umumiyeyi fevkalade olarak davete mecburdur. Meclis-i idare miadında heyet-i umumiyeyi içtimaya davet eylemediği takdirde İktisat Vekâleti resen davet edebilir. Her sene heyet-i umumiyenin içtimaı nihayet yirmi gün akdem tahriran, İktisat Vekâletine ihbar olunacak ve ihbarnameye heyet-i umumiyeye arz eylemek üzere ihbar edilmiş olan meclis-i idare ve müfettiş raporları ile senelik bilânçonun bir nüshası lef edilecek ve heyet-i mezkurede canib-i vekâletten bir komiser hazır bulundurulacaktır. Heyet-i umumiyenin içtimaında nihayet bir ay zarfında meclis-i idare müfettiş raporları ile senelik bilânçodan ve heyet-i umumiye zabıtnamelerinden ve heyet-i mezkurede hazır bulunan hissedaranın esami ve miktar hisselerine mübeyyin cetvelden dörder nüshası, İktisat Vekâletine gönderilecektir.

                      Yirmi Birinci Madde: Heyet-i umumiye vekâleten ve asaleten lâakal yüz hisseye malik olan hissedarandan mürekkep olacaktır. Yüzden dun hisseye malik olan iki veya daha ziyade hissedarlar birleşerek yüz ve daha ziyade hisse için bir vekil gönderebilir. Heyet-i umumiyede gerek asaleten ve gerek vekâleten hazır bulunan her birisinin, hisse için bir reyi olacaktır.

                      Yirmi İkinci Madde: Davetnameler yevm-i içtimadan lâakal bir mah evvel resmi ve gayrı resmi bazı gazeteler ve vesait-i saire ile ilan kılınacaktır.

                      Yirmi Üçüncü Madde:  Heyet-i umumiye gerek asaleten ve gerek vekâleten şirket sermayesinin bir rub’una müsavi hisse senedatına malik hissedarlar hazır bulunur ise teşkil etmiş addolunur. Heyet-i umumiyede hazır bulunacak hissedaranın mutasarrıf oldukları hisseler salef-üz zikir bir rub’una müsavi olup olmadığı anlaşılmak üzere hisse senetlerini yevm-i içtimadan on gün evvel meclis-i idare tarafından arane olunacak mahale teslim etmeleri, davetnamelerde ihtar olunacaktır. Bilmüracaa hisse senetlerini tevdi eden hissedarlara verecekleri hisse senetlerinin adet ve numaralarını ve asaleten veya vekâleten olduklarını natık birer duhuliye varakası verilecektir. Bu hissedarlar tarafından talep vukuunda bilânço ile meclis idare ve müfettiş raporlarından bir nüsha verilecektir. İşbu heyet-i umumiyenin defa-i evveli içtimaında hazır bulunan hissedaranın asaleten ve vekâleten hamil oldukları hisse senedatının miktarı derece-i kafiyede olmadığı halde heyet-i umumiye ikinci defa olarak içtimaya davet edilir. İşbu ikinci içtimada hazır bulunan hissedaran hisselerinin miktarı ne olursa olsun birinci içtimada müzakere olunmasına karar verilmiş olan hususat hakkında icra-i müzakerat edeceklerdir.
Bu veçhile cereyan eden müzakerat mer’i ve muteber olacaktır. Birinci içtima ile ikinci içtima beynindeki müddet, yirmi günden dun ve bir mahdan efzun olmayacak ve ikinci içtimaın davetnameleri on gün evvel ilan olunacaktır.


                      Yirmi Dördüncü Madde: Heyet-i umumiyeye meclis-i idare reisi riyaset eder ve reis mevcut olmadığında, meclis idare azası içlerinden birini riyaset vekâletine intihap ederler. Heyet-i umumiyede hazır olup en ziyade hisseye malik olanlardan ikisi rey toplamak hizmetini ifa eder. Kâtib-i reis ile rey toplamaya memur olanlar heyet-i umumiye tarafından tayin olunur.

                      Yirmi Beşinci Madde: Heyet-i umumiyede müzakere olunan hususata ekseriyet ara ile karar verilir. Tesavi ara vukuunda reis tarafı tercih olunur. Müzakere olunacak mevadın cetveli meclis-i idare tarafından tanzim edilir. İşbu cetvele dâhil olacak mevad meclis-i idarenin teklifatı ile hamil oldukları hisselerin bedeli şirket sermayesinin lâakal yüzde onuna baliğ olan hissedaran tarafından yevm-i içtimadan lâakal on gün evvel vuku bulacak teklifattan ibaret olacaktır. İşbu cetvele dahil olmayan hususat heyet-i umumiyede müzakere olunamaz.

                      Yirmi Altıncı Madde: Heyet, bilcümle hesabatın tetkiki için gerek hissedarandan ve gerek hariçten bir veya müteaddit müfettiş tayin eder. Şu kadar ki ilk sene-i hesabiye için iktiza eden müfettişler, müessisler tarafından tayin-i intihap olunacaktır. Müfettişlerin meclis-i idare azalarına müdür-ü umumi ve muhasebeciye karabet-i sehiye olmaması şarttır. Müfettişler vazifelerinin tamamıyla ifasından ve verecekleri raporun hakikate mukarratından gerek hissedarlara ve gerek hükümete karşı mesuldürler, bunlar ancak teftişe salâhiyettar olup idare işlerine müdahale edemezler. Müfettişler, şayet vazifesini ifa edemeyecek bir hale gelirse heyet-i umumiyenin içtimaına kadar şirket muamelat-ı vesairesini diğer müfettişler teftiş eder.

                     Yirmi Yedinci Madde: Her sene akd-i içtima edecek olan heyet-i umumiye şirketin umur-ı müsalahına dair her s
ene meclis-i idare tarafından takdim olunan layiha ile hesabata dair müfettiş tarafından verilen raporun kıratını istima’ ve hesabatı ledel-müzakere bakabul veya red eder ve hisse-i temettü tayin eyler tebdili iktiza eden meclis-i idare azasının yerlerine diğer birini nasb eder ve şirketin bilcümle umur-ı hususatı hakkında bilmüzakere karar-ı kat’i ita ve meclis-i idarenin icab ederse iktidarını tefsih eyler. Fakat heyet-i umumiyede asaleten ve vekâleten şirket sermayesinin lâakal selasen müsavi hisseler eshabı mevcut olup bunların ekseriyet arası hâsıl olmadıkça sermayenin tezyidine karar verilemez.

                     Yirmi Sekizinci Madde: Heyet-i umumiyenin zabt olunan müzakeratı bir defter-i mahsusuna kayıt ve ziri, heyet-i umumiyeye reisi ile rey toplamaya memur bulunan hissedaranın esamesiyle ikametgâhı ve her birinin hamil olduğu hisselerin miktarını mübeyyin bir cetvel tanzim ile mevcut olanlar tarafından imza edilip, zabıt defterinin o günkü varakasına rabt ve talep vukuunda alakadarana tebliğ olunur.

                      Yirmi Dokuzuncu Madde: Lacel ihtica’ iraz olunacak heyet-i umumiyenin zabıt sureti veya kıraat mahrecesi meclis-i idare reisi veya vekili tarafından imza edilir.

                     Otuzuncu Madde: Heyet-i umumiye tarafından işbu nizamname ahkâmına tevfikan verilecek kararlar gaib olan veya muhalif reyde bulunan hissedaran için dahi mecbur’ül-icradır.

                     Otuz Birinci Madde: Heyet-i umumiye bir günde müzakeratını ikmal edemezse müzakerelerini diğer günlerde devam etmeye karar verir. Ve bunu vesait-i münasibe ile ilan eder. Azami bir hafta zarfında müzakeratına nihayet verilecektir.
 
                     Beşinci Fasıl
 
                    Hesabat-ı Senevîye ve Müfredat Defteri Beyanındadır.

                    Otuz İkinci Madde: Şirketin sene-i maliyesi mart ibtidasından ba’de ile şubat sonuncu günü hitam bulur. Fakat birinci sene-i maliye müstesna olarak, şirketin suret-i kat’iyede teşkili tarihi ile o senenin nihayetinde şirketin matlubat ve duyunatını havi bir defter-i umumi tanzim ve işbu defter ile muvazene defteri ve hesabatı heyet-i umumiyenin içtimaından kırk gün evvel müfettişlere arane ve tebliğ edecek ve heyet-i umumiyenin hini içtimaında ana takdim edilecektir. Heyet-i umumiyeye dâhil olmak salahiyetini haiz olan her hissedar mezkûr defterleri ve hesabatı mütalaa ve muayene edebilir.
 
                     Altıncı Fasıl
 
Temettuâtın Suret-i Taksimi ve Re’esül-mala Mahsup Akçe Beyanındadır.

                      Otuz Üçüncü Madde: Şirketin temettuât-ı safiye-i seneviyesinden evvela bilâ istisna hisselerin cümlesine birinci temettü olarak bedeli tesviye edilmiş sermayeye yüzde dokuz azasına kifayet edecek meblağ ve saniyen ihtiyat akçesini teşkil etmek üzere temettuât-ı mezburenin yüzde onu ifraz olunduktan sonra baki kalan kısmı suret-i atiyede taksim olunur.
Yüzde altı müessis hisselerine, yüzde dört idare meclis-i reis ve azalarıyla kâtibine, yüzde ikisi heyet-i idare tarafından kazada sarf olunmak üzere ziraat mekteplerine ve yüzde seksen sekizi umum hissedarına tevzi olacaktır.

                      Otuz Dördüncü Madde: Bir senenin temettuât-ı safiyesi yüzde dokuz birinci temettü tevziine kafi gelmediği taktirde sene-i atiye temettuâtından ita olunamaz. Beş sene zarfında şirketten mutalebe ve istihsal etmeyenlerin hisse-i temettüleri şirkete irat kayıt olunur.
 
                      Yedinci Fasıl
 
                      İhtiyat Akçesi

                     Otuz Beşinci Madde: İhtiyaç akçesi otuz üçüncü madde mucibince temettuât-ı seneviyeden müfrez meblağın terakiminden teşkil edecek ve masarıf-ı fevkalade ve gayrı melhuzaya karşılık tutulacak ve işbu akçenin miktarı şirket sermayesinin yüzde yirmi beşine müsavi bir raddeye baliğ oldukda ihtiyat akçesi ifraz olunamayacaktır. Şu kadar ki ihtiyat akçesi sermayenin yüzde yirmi beşine baliğ olduktan sonra andan sarfiyat icrasıyla miktarı tespit mezkûrdan aşağı düşerse tekrar temettuâttan tevkifat icrasına mübaşeret olunacaktır. İhtiyat akçesi behemehal nakden mevcut olacaktır. Yahut kuvve-i teminat mukabilinde ikraz veyahut kıymetli evrak-ı maliye ve hisse senedatı mubayaa olunabilir.

                      Otuz Altıncı Madde: Hâsılat-ı senevîye hisse başına yüzde dokuz, birinci hisse temettü kifayet etmediği takdirde noksan-ı ihtiyat akçesinden ikmal edilecektir.

                      Otuz Yedinci Madde: Şirketin enkazı müddetinde bilcümle taahhüdatı ifa olunduktan sonra ihtiyat akçesi kâfe-i hissedaran beyninde taksim olunacaktır.
 
                     Sekizinci Fasıl
 
                     Şirketin Temdid Müddeti ve Feshi ve Kat-ı Muamelatı Beyanındadır.

                     Otuz Sekizinci Madde: Meclis-i idare her ne vakit ve her ne sebeple olursa olsun heyet-i umumiyeyi içtimaa davetle şirketin müddetinin temdidini veya kat’ı ile tasfiye-i muamelatını veyahut sair şirket ile birleşmesini teklif edebilir. Şu kadar ki temdit müddet edilmesi veya icap eder ise şirketin sair şirketle birleşmesi, tahvilat ihracı ve işbu nizamnamenin tadili maddeleri her halde hükümetin ruhsatına mütevakkıftır.

                    Otuz Dokuzuncu Madde: Meclis-i idare şirket sermayesinin üç ru’bu zayi olduğu halde şirketin feshine veya devamına karar verilmek üzere heyet-i umumiyeyi davet eder.

                    Kırkıncı Madde: Şirketin müddeti münakaza oldukta veya müddeti tekmil olmaksızın fesholdukta, içtima eden heyet-i umumiye şirketin tasfiye muamelat ve hesabatına karar verecek ve tasfiye-i hesap için bir veya birkaç memur tayin edecektir. Heyet-i umumiye şirketin mevcut olduğu zamanlarda olduğu gibi tasfiye-i hesap zamanında dahi iktidar ve salahiyetini isti’mala devam edecektir. Tasfiye-i hesaba memur olanlar heyet-i umumiyenin kararı ve hükümetin müsaadesi ile şirket-i mefsuhanın hukuk ve senedat ve taahhüdatı diğer bir şirkete veya aher bir kimseye devir ve ferağ edebileceklerdir.

                    Kırk Birinci Madde: İşbu faslın havi olduğu maddelerde gösterilen hususata karar vermek üzere içtimadan evvel tanzim edilmiş olan ruznameye ithal olunmuş olmak şartıyla sene-i içtima-ı umumilerinde veyahut yine bu şart ile suret-i fevkaladede davet edilecek heyet-i hissedaran asaleten ve vekâleten hazır olmadıkça cereyan edecek müzakerat makbul ve muteber olamaz.

                    Dokuzuncu Fasıl
 
                    Mevad-ı müteferrika beyanındadır.

                    Kırk İkinci Madde: İşbu nizamname-i dâhili sureti şirketin teşkiline hükümetçe müsaade ita olunduktan sonra bir ay zarfında Dersaadet’te Takvim-i Vekayi ve diğer muteber bir gazete ile ve şirket muamelatını veya şuabat-ı idaresi bulunan yerlerde ceraid-i resmiye vesaire ile aynen veya icmalen neşir olunacağı gibi nizamname-i dâhilîde hükümet müsaadesiyle vuku bulacak her güne tadilat ve her senenin heyet-i umumiye mukarreratı ve senelik bilânço suretleri dahi gerek merkez-i hükümet ve gerek memalik-i sairede berveçh-i muharrir ilan kılınacaktır.

                   Kırk Üçüncü Madde: Şirket ihraç edeceği hisselere sahip kaydı zamanında neşir eyleyeceği tarifnamede evvela şirketin maksad-ı teşkilini ve müddetini, saniyen müessislerin esamisini, salisen sermayenin miktarını ve suret-i tezyidini rabian temettuâtın suret-i taksimini ve bu meyanda müessislere ve heyet-i idare azasına tahsis kılınacak makadiri sarahaten derç ve beyan edecektir.

                   Kırk Dördüncü Madde: Şirket işbu nizamnameyi tab ve temsil ettirerek talip olanlara ita eyleyeceği gibi elli nüshasını bir defaya mahsus olmak üzere İktisat Vekâletine irsal edecektir.

                   Kırk Beşinci Madde: Şirket, istatistik idaresince ita kılınacak numunesine tevfikan her sene muamelatına dair bir istatistik cetveli tanzim ve Vekâlete takdim eyleyecektir.

                   Kırk Altıncı Madde: İktisat Vekâleti şirketin nizamname-i dâhiliyesinden mütevellit hususat hakkında şirket üzerinde murakabe hakkına haizdir. İşbu murakabe şirketin nizamnamesine müdahale, olan muamelatına doğrudan doğruya müdahale mahiyetinde değildir.

                    Müessislerden Kaşıkçı zade Ahmet, Kavas oğlu Mehmet, Simavlı oğlu Hacı İbrahim, Uşak katib-i adilliğinden musaddak fi 22 Mart sene 339 tarihli ve 226–275 umumi ve hususi ve diğer kırk beş müessis kezalik Uşak katib-i adliliğinden musaddak Mart 39 tarihli ve 199–238 umumi ve hususi numrolu vekâletnameleriyle muamelat-ı şirkete ait bütün evraka vazh-ı imzaya salâhiyettar vekilleri şirket müessislerinden Molla Ömer zade Nuri
İşbu şirketin tasdiki İcra Vekilleri Heyetinin 19 Nisan sene 339 tarihindeki içtimaında takrir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi riyaset-i celilesinin tasvibine iktiran eylemiş olduğu heyet-i müşarünileyhe riyasetinin 21-4-339 tarihli tezkeresinde izbar buyrulmuştur.

                                               Ticaret Müdür-i Umumisi Vekili
                                                            Cemal Hüsnü
 
                                           Umur-ı İktisadiye Vekili Namına
                                                                M. Zühtü
 
                    Umumi: 11723 Hususi: 6628

                     Vekâleti Celilesinin Ağustos 339 tarihli müzakere-i âliyesiyle tevdi buyrulan işbu nüsha-ı nizamname aynen defter-i mahsusuna bilkayıt bin üç yüz otuz dokuz sene-i maliyesi şehr-i ağustosunun sekizinci Çarşamba günü tasdik kılındı.
                     Fi 8 Ağustos sene 339
                     Ankara Bidayet Mahkemesi Katib-i Adilliği
                     Mehmet Hilmi

                                     -------------------------------     *      ----------------------------

                         *  


                                                    NİZAMNAME  DEĞİŞİKLİĞİ  -  1   -

                     Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinden:

                     30 Teşrin-i evvel 1927 tarihinde vuku bulan fevkalade heyet-i umumiye içtimaında tadili takarrir eden ve Heyet-i Vekilenin 29 Şubat 1928 tarihli tasdikine iktiran edip Uşak Ticaret Odasınca tescil olunan Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin esas mukavelesinin mevad-ı muadelesidir:

                    Nizamnamenin muadil Şekli:

                    Birinci Madde: Şeker fabrikaları tesis etmek ve hükümetten şeker imal ve ticaretine ait inhisarı talep edebilmek ve şeker ve ana müteferri ve istihsalat-ı ticarete ait her türlü zirai ve sanayi ve ticari imalatla iştigal eylemek üzere zirde muharririn imza Uşak Kazası ahalisinden Molla Ömer zade Nuri, Köle zade Süleyman, Dombay zade Hacı Osman, Hacı Sarı zade Hacı İbrahim, Hacı İmam zade Hacı Mehmet, Köçekçi zade Mustafa, Piştavcı zade Mehmet, Mütevelli zade Ahmet, Kabalak zade Hasan, Kıyye zade Ahmet, Tahmis zade Şerif, Muharrem zade Halil, Köle zade Mehmet, Tarakçı zade İbrahim, Çakal zade Arif, Kocabıyık zade Ahmet, Selvi zade Rasih, Süleyman zade Hacı İbrahim, Hemşeri zade Mehmet, Hacı Bekir zade Osman Zeki, Kavas zade Mehmet, Kaşıkçı zade Ahmet, Demirci zade Mehmet, Âşık zade Mahdumu Habip, Sofi zade Faik, Sunullah zade Mehmet, Karataşlı zade Hacı Hüseyin, Eyüp zade Damadı Ahmet, Yusuf Hoca zade Musa Kazım, Eyüp zade Lütfi, Leblebici Şerif zade Şerif, Halıcı Veli Ağa zade Şerif, Hacı Sarı zade Hafız Şerif Sadık, Cinci zade Yusuf Hoca, Hoca zade Yusuf Ziya, Hoca zade Süleyman, Molla Hüseyin zade Mehmet, Bacak zade İsmail, Molla Ömer zade Muhsin, Hacı Hüseyin zade Bekir, Serdar zade Ali, Akçe zade Hüseyin, Deli Kerim zade Ali, Buğdaylı zade Hüsamettin, Adanalı zade Rüştü, Hacı Musa zade Mehmet Hoca, Bayraktar zade Mehmet Ali, Safi zade Hacı Süleyman, Topal zade Hacı İbrahim, Hikmet zade Bekir Efendilerle tertip ve icracı berveçh-i ati kararlaştırılan hisseler ashabı beyninde bir Türk Anonim Şirketi teşkil olunmuştur.

                      Nizamnamenin Muadil Şekli:

                      İkinci Madde: Şirketin unvanı Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi olacak ve tabiatı itibariyle bilcümle muamelatı hakkında Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin kavanin ve nizamat-ı hazire ve müstakbelesi tatbik edilecektir.

                      Dokuzuncu Madde: Şirketin umur-u mesalihi heyet-i umumiye tarafından müntahap ve on bir azadan mürekkep bir meclis-i idareye havale olunur. Bu azadan beşi Türkiye Sanayi ve Maden Bankası ve ikisi Skoda müessesesi tarafından gösterilecek namzetler meyanından intihap edilir. Şu kadar ki Sanayi ve Maden Bankası Skoda müessesesi hin-i hacette kendi azalarını tebdil hakkına haizdir. Bu suretle tebdil edilen azanın tasdiki ilk içtima edecek heyet-i umumiyeye arz olunur.

                      Skoda’ya mahsus olan azalıklar muvakkat hisseleri itfa’ olunca hitam bulur. Ancak iş bu hisseler her ne suretle olursa olsun Sanayi ve Maden Bankasına intikal ettiği takdirde bu meblağın mezkur bankaya tediyesi zamanına kadar bu iki azalık dahi Sanayi ve Maden Bankasına intikal eder.
 
                                           ----------------------------      *     -------------------------
                 
                          * 


                                                       NİZAMNAME  DEĞİŞİKLİĞİ  - 2  -

                     Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinden:
          
                     Nizamnamenin Muadil Şekli:

                     Beşinci Madde: Şirketin beher ikişer liralık üç yüz bin hisseye münkasım olan altı yüz bin liralık sermayesi bir milyon iki yüz bin liraya iblağ edilmiştir.
İşbu bir milyon iki yüz bin liralık sermayenin iki yüz elli bin liralık hissesi Skoda  müessesesine ait ve %9 faizli ve muvakkat olup nihayet altı senede ihzar olunacaktır. İş bu muvakkat hisse senetlerinden itifa olunan hisseler yerine o miktarda daimi hisse senedatı ihraç olunarak heyet-i umumiye muvacehesinde müzayede suretiyle satılacaktır. Şirketin ihraç eyleyeceği hisse senedatının numuneleri kablel-ihraç lacel-tasdik ticaret vekaletine tevdi olunacaktır. Şirketin müessisleri olan elli zata ait olmak ve her birisine üçer yüz hisse verilmek ve şirketin tasdiki tarihinden itibaren ilk yedi sene zarfında nama muharrer olup ahere satılmamak şartıyla mukaddema ihraç edilmiş olan on beş bin hisse otuz bine iblağ olunmuş ve yeniden ihraç olunan on beş bin hisse fabrikanın tesis ve teşkili emrinde muavenet-i fevkaladesi mesbuk (sabit) olan Sanayi ve Maden Bankasına tahsis edilmiştir. Yeni hisse senedatı birinci tertip hisse senedatı gibi tertip ve tab edilecektir.
 
                     Dokuzuncu Madde: Şirketin umur ve faaliyeti heyet-i umumiye tarafından mensup ve on bir azadan mürekkep bir meclis-i idareye ihale olunur.  Bu azadan üçü Türkiye Sanayi ve Maden Bankası tarafından gösterilecek namzetler meyanından ve ikisi Skoda müessesesi tarafından gösterilecek namzetler meyanında intihap olunacaktır. Skoda’ya mahsus olan azalıklar muvakkat hisseleri itfa’ olunca hitam bulur. Ancak hisseler şirket tarafından itfa’ olunmayıp da kefaleti dolayısıyla Sanayi ve Maden Bankası tarafından tediye olunur ise bu mebaliğin bankaca tediye olunacağı zamana kadar bu iki azalık dahi Sanayi ve Maden Bankasına intikal edecektir. Bilumum fenni ve zirai mesail ile fabrikanın umur-u dahiliyesine ait hususatta ve rüesa-i memuriyenin azil ve nasp keyfiyetlerinde tamamen haiz-i salahiyet bulunmak ve fakat bu memurların şerait-i istihdam ve miktarı hususatları ve akd edilecek mukaveleleri hakkında verecekleri kararlar evvel emirde meclis-i idarenin tasvibine iktiran şartıyla  muteber olmak üzere birisi Sanayi ve Maden Bankası diğeri Şirkete mensup meclis-i idare azalarından mürekkep olarak heyet-i umumiyece iki kişilik bir icra heyeti intihap olunacak ve bu heyet azalarının memuriyetleri azalıkları baki kaldıkça devam edecektir. İşbu iki kişilik heyetin  herhangi bir mesele hakkında ittifak ile ittihad-ı karar edemedikleri meselede Ticaret Vekili olan zat hakem olacaktır. Hakem olan zatın iştirakiyle vuku bulacak icra heyeti içtimaında ekseriyetle verilecek karar muteberdir. İcra heyetinde dahil bulunan bankaya mensup aza istifa veya vefat eder veya banka tarafından muhtaç-ı tebdil görülür ise banka meclise dahil olan diğer azalarından birini muvakkaten mezkur heyete intihap eder. Ve keyfiyet ilk içtima edecek olan heyet-i umumiyenin tasdikine arz olunur. Meclis-i idarece icra heyeti azasından bankaya mensup zata veya banka meclisine mensup diğer azayı tebdile lüzum görürse keyfiyeti esbab-ı mucibesiyle taraf-ı diğere işar eder, işar-ı mezkure tevfiken mevzubahis aza tebdil edildiği ve tebdili talep eden taraf talebinde mu’sır bulunduğu takdirde keyfiyeti fevkalade heyet-i umumiyeye arz eder. Ve bankaya ait olmayan azanınki de şirketçe tebdili lazım gelirse kezalik ilk içtima edecek heyet-i umumiyenin tasdikine arz edilmek üzere işbu azalığa muvakkaten meclis-i idarece münasip olan zat intihap olunur.

                     Onuncu Madde: İlk üç sene müddet için, müessisler tarafından tayin olunan azanın müddeti memuriyetleri hitam bulduktan sonra meclis-i idare azaları, heyet-i umumiyece intihap olunur ve her sene selası kezalik heyet-i umumiyece rey-i hafi ile bilâ ihraç dokuzuncu maddedeki nisbet muhafaza edilmek şartıyla yerlerine yeniden intihap yapılır. Çıkan azanın tekrar intihabı caizdir. Heyet-i umumiye sevk ve idare ve suiistimali görülen idare heyetini tamamen veya kısmen değiştirmeye salâhiyettardır.
 
                     On Birinci Madde: Meclis-i idare ayda bir defa âdiyen ve reis tarafından doğrudan doğruya veya iki azanın talebiyle vuku bulacak davet üzerine fevkalade içtima eder. Ruzname-i müzakerat tesisat-ı cedide vücuda getirmek ve sene bilançosu veya pancar mubayaa bedellerinin tesbiti meselelerinde on beş gün ve mevad-ı müsteaceleden maada diğer hususlarda laakal üç gün evvel bilumum imzaya tahriren ve bankaya telgrafname ile tebliğ olunur. İş bu mevad-ı müsteacelenin ne gibi hususattan ibaret olduğu azasının laakal dörtte üçü mevcut bulunan meclis-i idare içtimalarında kararlaştırılacaktır. Mevad-ı müsteacelede meclis-i idare içtima keyfiyeti merkezde bulunmayan azaların imzalarına telgrafla işar eder ve lüzum görürse onları beklemeden derhal içtima edebilir. Meclis-i idarenin içtima ve ittihaz-ı karar edebilmesi için altı azanın huzuru şarttır. Kararlar aynı içtimada mevcut azanın sülüsan-ı ekseriyet arasıyla ittihaz olunur. Bila mazeret üç ay meclis idare müzakeratına iştirak etmeyen aza müstafi addolunur. Türkiye Sanayi ve Maden Bankası şirketin hissedarı olduğu müddetçe bankanın müdür-ü umumisi ile müdür-ü umumi muavini aza olmasalar bile meclis-i idare içtimalarında rey istişarı ile hazır bulunmak hakkını haizdirler. Bunlar şirketin menfaına muvafık addettikleri teklifleri meclise dermeyan ve tekliflerinin reddi halinde nokta-i nazarlarını zabta aynen derç ettirebilirler.

                    On Dördüncü Madde: Meclis-i idare azasından bir veya birkaçının vefatından veya istifalarından veya sair bir sebepten dolayı bir veya birkaç aza yeri münhal kalırsa inhilal azalıklara Skoda müessesesine veya Sanayi ve Maden Bankasına ait olduğu takdirde mezkur müesseselerce gösterilecek namzetlerden olmak üzere meclis-i idarece işbu yerlere muvakkaten aza intihap olunur. Ve işbu azalıkların intihab-ı tabisi gelecek heyet-i umumiye tarafından icra edilecektir.
 
                    Yirminci Madde: Heyet-i umumiye her sene Mart zarfında şirketin merkezinde suret-i adiyede akd-ı içtima eder. Bundan başka meclis-i idare icap eyledikçe suret-i fevkaladede olarak heyet-i umumiyeyi davet edebilir. Kezalik o zamana kadar tediye edilmiş sermayenin onda birine malik olan hissedarlar tarafından tahriran talep vukuunda, meclis-i idare heyet-i umumiyeyi fevkalade olarak davete mecburdur. Meclis-i idare meyadında heyet-i umumiyeyi içtimaa davet eylemediği takdirde Ticaret Vekâleti resen davet edebilir. Her sene heyet-i umumiyenin içtimaı nihayet yirmi gün akdem tahriran, Ticaret Vekâletine ihbar olunacak ve ihbarnameye heyet-i umumiyeye arz eylemek üzere ihbar edilmiş olan meclis-i idare ve murakabe raporları ile senelik bilânçonun bir nüshası lef’ edilecek ve heyet-i mezkurede canib-i vekâletten bir komiser hazır bulundurulacaktır. Heyet-i umumiyenin içtimaında nihayet bir ay zarfında meclis-i idare ve murakıp raporlarıyla senelik bilânçodan ve heyet-i umumiye zabıtnamelerinden ve heyet-i mezkurede hazır bulunan hissedaranın esami ve miktar hisselerine mübeyyin cetvelden dörder nüshası, Ticaret Vekâletine gönderilecektir.

                    Yirmi Birinci Madde:Ticaret Kanununun musrıh  olan ahval müstesna olmak üzere heyet-i umumiye vekâleten ve asaleten lâakal altı yüz hisseye malik olan hissedarandan mürekkep olacaktır. Altı yüzden dun hisseye malik olan iki veya daha ziyade hissedarlar birleşerek bir vekil gönderebilir. Heyet-i umumiyede gerek asaleten ve gerek vekâleten hazır bulunacak hissedaran beheri altı yüz hisseye mukabil bir reyi olacak ve fakat hamil olduğu hisseler adedi her kaç olursa olsun bir hissedar on reyden fazla reyi olmayacaktır.
 
                    Otuz İkinci Madde: Şirketin sene-i maliyesi Kânunusani (Ocak) ibtidasından ba’de ile Kânunuevvelin (Aralık) sonuncu günü hitam bulur. 1926 ve 1927 senesi maliyesi 1 Mart 1926 tarihinden ba’de ile 31 Mart 1927 tarihinde hitam bulacaktır. Meclis-i idare her sene nihayetinde şirketin matlubat ve duyunatını havi bir defter-i umumi tanzim ve işbu defter ile muvazene defterini ve hesabatı heyet-i umumiyenin içtimaından kırk gün evvel murakıblara arane ve tebliğ edecek ve heyet-i umumiyenin hin-i içtimaında ana takdim edilecektir. Heyet-i umumiyeye dâhil olmak salahiyetini haiz olan her hissedar mezkûr defterleri ve hesabatı mütalaa ve muayene edebilir.
 
                    Otuz Üçüncü Madde: Meclis-i idarece tenzil edilecek amortisman ve badel-tenzil şirketin temettuât-ı safiyesinden evvela Skoda’ya mahsus muvakkat hisselerin mukavele-i hususiyesi mucibince %9 faizi ve ba’de müsavi taksitlerle altı senede itfa’ taksid-i senevisi ita edilir. Ancak şirket bu müddetten evvel dahi mezkûr hisseleri itfa’ edebilir. Saniyen daimi hisselere birinci hisse temettü olarak %9 birinci temettü itasına kifayet edecek meblağ saniyen ihtiyat akçesi olarak temettuat-ı mezkurenin %10’nu ifraz olunduktan sonra baki kalan meblağ suret-i atiyede taksim olunur
Beşinci madde-i muadile mucibince %4 müessis-i asıl olan elli zata %3 ikinci müessis Sanayi ve Maden Bankasına %3 meclis-i idareye %2 şirket merkezinde meclis-i idarenin tesis edeceği ziraat mekteplerine ve %88’i ikinci hisse-i temettü olarak umum hissedarana temettuat-ı safiye Skoda’ya %9 faiz azasına kifayet etmediği takdirde noksanı ihtiyat akçesinden ikmal ve ihtiyat akçesi de kâfi gelmezse sene-i atiye temettuatından tesviye olunur. Beş sene zarfında şirketten mutalebede bulunmayanların hisse-i temettuları şirkete irad kaydedilir.
             1926 - 3 - te devamı