Şeker Fabrikası - 1926 - 3 -

                
                 *

                                       Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin
                       22 Eylül 1927 Tarihinde Suret-i Adiyede İnikat Edecek Hissedaran
                             Heyet-i Umumiyesine Takdim Olunan Meclis İdare Raporu,
 
  
                      İstanbul, Hamid Matbaası,
                     1927

                     Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin 22 Eylül 1927 Tarihinde Uşak’ta Şirket Merkezinde Vuku Bulacak Alelade Heyet-i Umumiye İçtimaına Ait

                     Ruzname-i Müzakerat

                    1-Meclis-i İdare ve murakıp raporunun kıratı.

                    2-1926-1927 sene-i maliyesine ait bilançonun tetkiki ve tasdiki ve meclis-i idarenin ibrası
             
                    3-Sanayi ve Maden Bankası tarafından şirket nizamnamesinin 1, 2, 5, 9. Maddeleriyle Murakıp Hakkı Bey tarafından beşinci maddenin Skoda müessesesine taalluk eden (müessesesini alakada eden) fıkrasının tadili hakkındaki teklifin müzakeresi.
           
                    4-Katib-i adillerin anonim şirketleri meclis-i idare azalığıyla murakıplığında bulunamayacakları bildirildiğinden meclis-i idarede bulunan Uşak katib-i adli yerine bir diğerinin tayini hususunun müzakeresi.
           
                    5-Nizamnamenin üçüncü maddesi mucibince meclis-i idare azalarından sülüsanın tebdilen ve murakıpların yeniden intihabı.
                
                    Haşiye: Şirket nizamnamesinin bazı maddelerinin tadili teklif edildiğinden bir hisseye malik olan hissedaranın bile bi’z-zat veya bir vekil tayiniyle reylerini istimal edebileceklerdir.

                    Meclis-i İdare Raporu:
               
                    Şirketimizin muamelat ve hesabat-ı umumiyesini arane eden bilanço ve kar ve zarar hesapları takdim edilmiş bilançoya nazaren fabrikanın 1927 martı nihayetindeki hesabı bakayasına göre bir milyon beş yüz seksen üç bin dört yüz elli lira kırk beş kuruşa maliyeti tespit edilmiştir. Gerek inşaat ve gerekse henüz noksan bulunan alet ve edevat siparişatı dolayısıyla fabrika hesabına ilave olunması lazım gelen sarfiyata devam olunmaktadır.
               
                   1926 senesi zarfında ziraat-ı  umurine atf olunan ehemmiyete rağmen gerek fenni istihbarat nokta-i nazarından bil-zarur vukua gelen noksanlar ve gerekse teşkilat kifayetsizliği ve mütehassıs eşhas tedariki hususunda çekilen müşkülat dolayısıyla fabrikayı azami kabiliyet sayi ile çalıştıracak ihzaratta bulunulamadığı ve teşkilat-ı idariyede dahi tecrübe noksanı dolayısıyla varılması lazım gelen tekamüle erişilemediğini ve ancak günden düne muamelat ve teşkilat ıslah edilerek meşhud bir terakki temin olunduğunu arz ederiz.
             
                   Bu esbap taht-ı tesirinde şirketin muamelat-ı umumiyesi her ne kadar bu sene ümit edilen temettü (gelir) temin edememiş ise de sene-i atiyede azami mesai sarf edilerek tam kumpanya çalıştırılıp temettü temin edecek bir neticeyi alacağımızı ümit eylemekteyiz. 1926 senesi tesis senesi olmak itibariyle mühim miktarda ve müteferrik şekil ve suretlerle sarfiyat yapılmış olduğundan muhasebe evrakında görülmüş bazı noksanların peyderpey ikmaline ve muhtac-ı tasfiye hisse senedatı hesabatı ve hesebat-ı muallaka gibi bazı hesapların 1927 senesi zarfında tasfiyesine çalışılmaktadır.
             
                  Takdim eylediğimiz bilanço kar ve zarar hesaplarında görülen rakamlar muamelat ve hesebatın netayicini kafi miktarda göstermek itibariyle muhtaç-ı tafsil bulunmamıştır.
            
                  Önümüzdeki sene zarfında fabrikanın esaslı bir noksanı kalmamış olacağından bilhassa ziraat hususatına atf-ı ehemmiyet olunacağını ilave ederiz.
             
                  25 Temmuz 1927
             
                  Aza: Ahmet Remzi,               Aza: Nuri,            Reis-i Sani: İsmail,            Reis: Abdullah Hüsrev,           Aza: Süleyman Sami,            Aza: Mustafa Asım,            Aza: Ahmet Hulisi
 

 
                    Murakıp Raporları
            
                    Uşak Terakki-i Ziraat Hissedaran Heyet-i Umumiyesine
             
                    Şirketimizin on üç aylık hesabatını mübeyyin bilançonun bil-tetkik kuyudat ve defatir-i esasiye muvafık olduğunu arz ederiz.
               
                    1926 senesi zarfında büyük bir faaliyet ile tesisatını ikmal etmek mecburiyetinde bulunan şirketimizin muhasebe teşkilatı ihtiyaca göre tanzim edilmemiş olduğundan hesabatta zaruri intizamsızlıklar mevcut olmuştur. Ez cümle inşaat için fabrikaya sevk edilen malzemenin sarfiyat evrakında o vakitler tam bir intizam temin edilemediğinden sene nihayetinde mevcut malzemeyi tespit ettikten sonra bakaya kalan miktarın inşaata sarf edilmiş olduğunu kabul etmek mecburiyeti hasıl olmuştur ve esasen meclis-i idare raporunda arz edildiği vecihle 1926 senesi muhasebe evrakındaki noksanların ikmaline çalışılacağı zikredilmiş olduğundan bu bapta da beyan-ı mütalaaya lüzum görülmemiştir.
             
                   Muhasebe-i teşkilat ve mesaisinin 1927 senesinde daha mükemmel bir şekle ifrağı lazımdır. Son zamanlardaki tetkikatımızda hesabat günü gününe tutulmayarak birkaç ay geri kaldığı görülmüş ve bu hususta alakadarının nazar-ı dikkati celp edilmiştir. Hisse senedatı hesabatında henüz taksitleri tahsil olunmamış mebaliğ bulunduğu gibi bono ile satılıp vadesi hülul ettiği halde tahsil edilememiş oldukça mühim bir matlup senedatı cüzdanının bulunduğu görülmüş olmakla bunun faizleri ile beraber tahsil edilmesi derece-i vacibedir.
             
                   Muamelatın idare-i umumiyesine gelince: şirket-i umurinin mesul bir el ile idare edilmesi lazım gelir iken buna riayet edilmemek yüzünden şirket muamelat-ı umumiyesi mahrur layıkında tedvir edilememiş ve şirket için matlup netayic-ı lazıme istihsal edilememiştir.ve bilhassa pancar ziraatı sahasında bu idaresizlik mühim surette tesiratını göstermiş, şirketin katlanmış olduğu fedakarlıkla münasip bir netice elde edilememiştir. Ve hatta 1927 senesi ziraat programı vaktinde tespit edilmediğinden idare-i umumiyenin bu noksanı yüzünden gelecek sene kumpanyasından da tam bir surette istifade etmemek tehlikesi tahaddüs etmiştir. Esasen meclis-i idarenin de mukarreran nazar-ı dikkatini celp ettiğimiz gibi şirketin muamelat-ı umumiyesini hüsnü tedvir ve şirketi harice karşı hüsnü temsil ederek umumun emniyet ve itimadını celp edeceği bir şekilde ehemmiyet ve muamelatı ile mütenasip mükemmel bir idarenin tesisi zarureti bir defa daha heyet-i umumiye-i muhteremenize arz ederiz.

                                              11 Ağustos 1927
             
                        Murakıp: Selahattin Nevzat            Murakıp: Hayrettin

 
                   Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi Heyet-i Umumiye-i Âlisine
 
                   Muhterem Efendiler
              
                  1338 (1922) senesinde her türlü müşkülat ve yokluğa rağmen teşkil eden şirketimizin 1927 senesi müstahsil bir vaziyete tekamül etmiş bulunması ve sermaye-i lazımesinin bir milyon iki yüz bin liraya iblağı dolayısıyla sanayi-i dahiliyemizin en mühim kısmını temin ve bilhassa şeker istihsali hususundaki muvaffakiyetimizden mütevellit büyük şerefin bu günkü fen ve terakki asrında pek çok ehemmiyeti bulunduğu maüliftihar beyanıyla ber vech-i zir bir kıta teftiş raporu arz olunur efendim.
           
                  Şirketimiz 1927 senesi teşkilat-ı ziraiye hususunda memurlarının noksanlığına rağmen miktarda pancar zerh (pancar ektirilmekle) ettirilmeğe muvafık olunmuştur.
             
                  Fabrikanın devam-ı ıfaaliyeti için lazım gelen ziraat makineleri, traktör, alat-ı ziraiye ve levazımat-ı inşaiyye için sarf gösterilen meblağın sarf zarureti, ihtiyacatımızın temini zımnında (hakkında) sarf edilmiş bulunduğu bil-tetkik anlaşılmaktadır.
              
                  Şirketimizin bütün ihtiyacatına mebni mubayaa eylediği alat-ı sanaiyye bedellerinin meclis-i idare raporu muhteviyatında muharrer müfredatı kayd-ı esasiye muvafık bulunduğu bil-tetkik görülmektedir.
               
                  Şirketimizin muamelat ve hesabat-ı umumiyesi bilançoda manzur-u alileri olacağı vecihle hüsnü niyetle tedvir edilmiş bulunduğu ancak meclis-i idare raporunda da mukayyet bulunduğu vecihle umur-u muhasebede muhtac-ı ıslah bazı noksanlıkların göze çarpmakta bulunduğu şirketimizin büyük hamisi Türkiye Sanayi ve Maden Bankasının azim bir meblağa muzaheret ve yardımları maül-şükran bil-tetkik görünmektedir. Şu azim müessesenin bütün müştemilatı ve teşkilat-ı umumiyesi nazar-ı dikkate alındığı takdirde cidden ve hakikaten şayan-ı takdir olduğu yapılan tetkikattan anlaşılmaktadır. Bu suretle sene evvelki teşebbüsün bugün hakikat olarak tecellisi kuvvetli azmin neticesi olacağı anlaşılmaktadır. Şirketimizin meclis-i idare riyaseti ve rüfeka-i mesaisinin hizmetleri ve müstahdemin ve memurin-i muhteremenin gerek teşkilat-ı zirai ve gerek tesisat-ı sanayi hususundaki mesaileri şayan-ı takdir görülmekte bilanço muhteviyatının kuyuda muvafık ve mutabık bulunduğu yapılan tetkikattan anlaşılmakta bulunduğu maruzuyla bir kıta teftiş raporu arz olunur efendim.
               
                                       11 Ağustos 1927
                   Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi
             
                       Murakıp: Hakkı                    Murakıp: Zeki

                      ------------------------    *    ------------------------- 

               *
                           Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketinin
                                          1926 Senesi Bilânçosudur

Nev-i Matlubat                                                                              

Fabrika	1.654.849,35 Lira
Demirbaş Eşya ve Mefruşat	3.980,20
Faal Ziraat Makineleri	44.481,92
Alet ve Levazım-ı Ziraiye Emtia Malzeme Ambarı	153.704,45
Muhtelif Borçlular	181.086,30
Sanayi ve Maadin Bankası Borçlu Hesap Carisi	40.910,90
Malup Senedat ve Kıymetli Evrak Cüzdanı	46.313,58
Hesabat-ı Muallâka	31.398,84
Taahhüt Edilip Henüz Tahsil Edilmemiş Hisse Senedatı	280.966
Hesabat-ı Nazıme (Hesap-muhesebe ücreti)	151.968
Uşak Ziraat Bankası Şubesi Tevdiat Hesabı	1.255,95
Kasa Mevcudu	5.669,64
Kar ve Zarar Bakiyesi	137.441,89
Yekûn	2.733.927,08

Nev-i Duyun

Sermaye	1.200.000 Lira
Muhtelif Alacaklılar	79.735,08
İzmir İş Bankası Alacaklı Hesap Carisi	17.474,52
Türkiye Sanayi ve Maden Bankası Açık Hesap Carisi	1.093.183,66
Skoda Fabrikası	32.832,35
Tediye Senedatı	122.879,43
Hesabat-ı Muallâka	34.354,04
Hesabat-ı Nazıme	153.468
Yekûn	2.733.927,08

 

	Mülahazat	Amortiler	Nispeti
Fabrika Zemini ve Arazi Bedelleri	10.561,36	0
İnşaat Masarifi	678.745,20	0
Ağır Alet ve Edevat-ı Sabite	716.176,28	0
Küspe Kurutma Fırını Aleti	67.599,9	0
Tamirhane Alet ve Edevatı	18.175,38	0
Kimyahane	7.250,26	362,51	%5
Atölyeler Alet ve Edevatı	1.173,7	1.173,7	%10
Demirbaş Eşya ve Mefruşat	10.508,78	632,11	Muhtelif
Vesait-i Nakliye Bedelleri	22.008,99	5.714,77	%25
Tesisat-ı Muhtelife Bedelleri	80.473,15	3.235,29	%5 Kısmen
Tesisat-ı İbtidaiye Masarıfı	44.986,21	2.249,31	%5
Tediyat-ı Umumiye	1.668.216,51	Toplam:        13.367,16
Beyan-ı Veçhile Amortisman Olunarak Tenzil Olunan	13.367,16
Baki Kalan	1.654.849,35
	Beyanı
Tecim Şirketinden Mürur matlubattan	5.260, 55
Pancar Avansları	9.322,07
Muhtelif Matlubat	122.242,18
Hissedaran Taksit Borçluların bakaya-ı Zimmetleri	44,261,50
	181.086,30
	Beyanı
Kâr ve Zarar Hesabının Zimmetinde Mukayyed Olan	154.714,99
Kâr ve Zarar Hesabının Matlubunda Mukayyed Olan	17.273, 10
Bakaya Zimmeti	137.441,89

 
 

Tecim Şirketinden Mürur ve Tebdili Muktezi Aksiyon Bedelleri	1.840
Duyun-u Muhtelife Hesabında	73.677,59
Pancar Zirai Hesabında	3.217,49
	79.735,08
	Beyanı
Keşide Edilip Kabulüne İntizar Olunan Çek Bedelleri	1.500
Teminat Olarak Tevdih Olunan Duyun Senedatı Bedelleri	151.968
	153.468

 
 
                       İşbu bilançonun kuyuda muvafık olduğunu tasdik ederiz. Fi 19 Temmuz 1927
                 
                       Muhasebe Müdürü                           Müdür-ü Umumi: Nuri
 
                    ----------------------     *      -----------------------

                     * 
 
                                              Şirket Nizamnamesinde Tadili Telif Edilen,
                                                        Dört Madenin Metni

                     Birinci Madde: Şeker fabrikaları tesis etmek ve hükümetten şeker imal ve ticaretine ait inhisarlar talep edebilmek ve şeker ve ana müteferrih istihsalat ve ticarete ait her türlü zirai ve sanayi ve ticari muamelatla iştigal etmek üzere muharrin-i imza…

                      İkinci Madde: Şirketin unvanı Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi olacak ve tabiatı itibariyle bilcümle muamelatı hakkında Türkiye Cumhuriyetinin kavanin ve nizamat-ı hazire ve müstakbelesi tatbik edilecektir. Şirket esas maksat ve tedvir-i muamelatı için emval-i gayrimenkuleyi tasarruf edebilir.

                      Beşinci Madde: Şirketin beheri ikişer liralık altı yüz bin hisseye münkasım olan bir milyon iki yüz bin liralık sermayesi bir buçuk milyon liraya iblağ edilmiştir. Ancak bunun üçüncü tertip olan üç üz bin liralığı yüzer liralık ve hamiline muharrer hisse senedi olarak ihraç edilecektir. İş bu bir buçuk milyon liralık sermayenin 250.000 liralık hissesi Skoda müessessine ait ve %9 faizli ve muvakkat olup nihayet altı senede itifa olunacaktır. İş bu muvakkat hisse senetlerinden itifa olunan hissesi yerine o miktarda daimi hisse senedatı ihraç olunarak heyet-i umumiye muvacehesinde müzayede suretiyle satılacaktır. Şirketin ihraç edilecek hisse senedatının numuneleri kablel-ihraç lacel-tasdik Ticaret Vekaletine tevdih olunacaktır. Şirketin müessisleri olan elli zata ait olmak, her birisine üçer yüz hisse verilmek ve şirketin tasdiki tarihinden itibaren ilk yedi sene zarfında nama muharrer olup ahere satılmamak şartıyla mukaddema ihraç edilmiş olan on beş bin hisse otuz bine iblağ olunmak ve yeniden ihraç olunan on beş bin hisse fabrikanın tesis ve teşkili emrinde muavenet-i fevkaladesi mesbuk (sabit) olan Sanayi ve Maden Bankasına tahsis edilmiştir.

                      Dokuzuncu Madde: Şirketin umur-u mesalihi heyet-i umumiye tarafından müntehap ve on bir azadan mürekkep bir meclis-i idareye havale olunur. Bu azadan beşi Türkiye Sanayi ve Maden Bankası ve ikisi Skoda müessesesi tarafından gösterilecek namzetler meyanından intihap edilir. Şu kadar ki Sanayi ve Maden Bankası Skoda müessesesi hin-i hacette kendi azalarını tebdil hakkına haizdir. Bu suretle tebdil edilen azanın tasdiki ilk içtima edecek heyet-i umumiyeye arz olunur.

                      Skoda’ya mahsus olan azalıklar muvakkat hisseleri itifa olunca hitam bulur. Ancak iş bu hisseler her ne suretle olursa olsun Sanayi ve Maden Bankasına intikal ettiği takdirde bu meblağın mezkur bankaya tediyesi zamanına kadar bu iki azalık dahi Sanayi ve Maden Bankasına intikal eder.

                      Murakıp Hakkı Beyin Nizamnamenin Beşinci Maddesinin Tadili Hakkındaki Teklifi:

                      Şeker Fabrikası alet ve edevatının teminini taahhüt ve ifa eden Skoda müessesesinin metbakı matlubatının hisse senediyle istifası hususunun şirket nizamnamesi ve Ticaret Kanunu ahkâmına tevfikan tespiti.
 
                        -------------------------    *      -------------------------
 
                 *

                                     NİZAMNAME  DEĞİŞİKLİĞİ  -  3  -

             Uşak Terakki-i Ziraat Şirketi Nizamname-i Dahilisinden Bazı Mevadın Mezkur
                             Nizamname-i Dahiliden Tadil Edilecek Mevadın Şekli


                    Esası

                    Birinci Madde: Uşak’ta şeker fabrikaları tesis etmek ve şeker imal ve ticaretine ait her türlü zirai ve sanayi ve ticari muamelatla iştigal ve müessesat-ı iktisadiye ihdas eylemek ve hükümetten şeker imal ve ticaretine ait inhisarlar talep edebilmek ve şirketin sermayesini bir misli tezyit ve tamamen istihsal olunduğu zaman, ziraatın bütün şubelerine ait her türlü muamelat ve teşebbüsatla iştigal edebilmek üzere zirde muharririn imza

                    Muadili

                    Birinci Madde: Uşak’ta şeker fabrikaları tesis etmek ve hükümetten şeker imal ve ticaretine ait inhisarlar talep edebilmek ve şeker ve ana müteferri’ istihsalat ve ticarete ait her türlü zirai ve sanayi ve ticari muamelatla iştigal etmek üzere zirde muharririn imza

                    Esası

                    İkinci Madde: Şirketin unvanı Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi olacak ve tabiatı itibariyle bilcümle muamelatı hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin kavanin ve nizamat-ı hazıra ve müstakbelesi tatbik edilecektir.

                   Muadili

                   İkinci Madde: Şirketin unvanı Uşak Terakki-i Ziraat Türk Anonim Şirketi olacak ve tabiatı itibariyle bilcümle muamelatı hakkında Türkiye Cumhuriyetinin kavanin ve nizamat-ı hazıra ve müstakbelesi tatbik edilecektir. Şirketi esamil-i maksadu tedvir muamelatı için emval-i gayrimenkule tasarruf edebilir.

                   Esası

                   Beşinci Madde: Şirketin sermayesi üç yüz bin Türk lirasından ibaret olup, bedeli iki lira kıymetinde yüz elli bin hisseye münkasımdır. İşbu yüz elli bin hissenin bedelleri defaten tesviye olunacak ve tamamen istihsal olunduktan sonra heyet-i umumiyenin işbu sermayeyi bir misli daha tezyid etmeye salahiyeti olacaktır. Tezyid-i sermayeye karar verildiği zaman hükümete malumat verilecektir. Sermayenin bir mislinden fazla tezyidi, evvel emirde hükümetin muvafakatinin istihsaline mütevakkıftır. Şirketin ihraç eyleyeceği hisse senedatının numuneleri kablel-ihraç lacel-tasdik İktisat Vekâletine tevdih edilecektir. Şirketin müessisleri olan elli zata ait olmak üzere her birisine üçer yüz hesabıyla on beş bin müessis hisse senedi de ayrıca ihraç olunacaktır. İş bu müessis hisselerin şirketin tasdik tarihinden itibaren ilk yedi sene zarfında nama muharrer olup, ahere satılamayacaktır. Yedi senenin müruriyle müessis hisselerin kablel bey’ ve füruht olup hamiline ait olacaktır.

                  Muadili

                  Beşinci Madde: Şirketin beheri ikişer liralık altı yüz bin liralık hisseye münkasım olup bir milyon iki yüz bin liralık sermayesi bir buçuk milyon liraya iblağ edilmiştir. Ancak bunun üçüncü tertip olan üç yüz bin liralığı yüzer liralık ve hamiline muharrer hisse senedatı olarak ihraç edilecektir. İş bu bir buçuk milyon liralık sermayenin 250.000 liralık hissesi Skoda müessesine ait ve yüzde dokuz faizle muvakkat olup nihayet altı senede itfa olunacaktır. İş bu muvakkat hisse senetlerinden itfa olunan hisseler yerine o miktarda daimi hisse senedatı ihraç olunarak heyet-i umumiye muvacehesinde müzayede suretiyle satılacaktır.Şirketin ihraç eyleyeceği hisse senedatının numuneleri kablel-ihraç lacel-tasdik Ticaret Vekâletine tevdih olunacaktır. Şirketin müessisleri olan elli zata ait olmak üzere her birisine üçer yüz hesabıyla verilmek ve şirketin tasdiki tarihinden itibaren ilk yedi sene zarfında nama muharrer olup, ahere satılamamak şartıyla mukaddema ihraç edilecek olan on beş bin hisse otuz bine baliğ olunmak ve yeniden ihraç olunan on beş bin hisse fabrikanın tesisi ve teşekkülü emrinde muavenet-i fevkaladesi mesbuk olan Sanayi ve Maden Bankasına tahsis edilmiştir.

                  Esası

                  Dokuzuncu Madde: Şirketin umur-u mesalihi heyet-i umumiye tarafından mensup ve beşten on bire kadar azadan mürekkep bir meclis-i idareye ihale olunur. Ve şu kadar ki ilk üç sene müddet için teşkil olunacak meclis-i idare azası müessisler tarafından tayin olunacaktır.

                  Muadili

                  Dokuzuncu Madde: Şirketin umur-u mesalihi heyet-i umumiye tarafından müntahap ve on bir azadan mürekkep bir meclis-i idareye ihale olunur. Bu azadan beşi Türkiye Sanayi ve Maden Bankası ve Skoda müessesesi tarafından gösterilecek namzetler meyanından intihap edilecektir. Şu kadar ki Sanayi ve Maden Bankası, Skoda müessesesi hin-i hacette kendi azalarını tebdil hakkına haizdir. Bu suretle tebdil edilen azanın tasdiki ilk içtima edecek heyet-i umumiyeye arz olunur. Skoda ile mahsus olan azalıklar muvakkat hisselerin itfa olunca hitam bulur. Ancak iş bu hisseler her ne suretle olursa olsun Sanayi ve Maden Bankasına intikal ettirildiği takdirde bu mebaliğin mezkûr bankaya tediyesi zamanına kadar bu iki azalık dahi sanayi ve Maden Bankasına intikal eder.